İşveren çalışanına zorla aşı yaptırabilir mi?

Koronavirüs aşıları ülkemize gelmeye başladı. Kontrollerden sonra toplumsal aşılama çalışmaları başlayacak. Bu süreçte akıllara işyerinde aşıların zorunlu hale getirilip getirilemeyeceği sorusu geldi. İşveren işçisini aşı olmaya zorlayabilir mi? İş Hukuku’nda işçi ve işverenin birbirlerine karşı bazı borç ve yükümlülükleri bulunuyor. İşverenin işçisini aşı olmaya zorlayabilmesi için şu şartlar aranıyor: n Aşının güvenilirliğinin kanıtlanmış olması gerekir. n İşçinin aşı olmamayı gerektirecek sağlık sorunu ya da kronik rahatsızlığı olmamalı. n İşverenin işçiye aşıyı temin etmesi şart. İşyerinde üretim veya hizmetin devamı için aşının gerektiğinin ortaya konulması gerekiyor.

GÜVENİLİRLİK İLK ŞART

Koronavirüs aşısının güvenilirliğinin bilimsel olarak ortaya konması ilk şart. Aksi halde işçinin aşı olmayı reddetme hakkı var. İşçinin aşı olmasını engelleyecek kronik bir rahatsızlığının bulunmaması da gerekiyor. Bu yönde bir bilimsel sonuç olmadığında işçi aşı olmaya zorlanamaz. İşverenin ayrıca aşıyı da temin etmesi gerekiyor. İşçinin ulaşamadığı bir aşıyı olmaya zorlanması söz konusu değildir.

İŞVEREN TEMİN ETMELİ

İşveren aşıyı temin ettikten sonra doğru bir şekilde uygulanmasını da sağlamakla yükümlüdür. Koronavirüs aşılarının ücretsiz uygulanması planlanıyor. Ancak farklı aşıların devreye girmesi ve aşı temininin hızlanmasıyla toplumsal aşılama sürecinin yanında bireysel aşılama da söz konusu olabilir. Bu durumda bireysel olarak aşılama programını beklemeden aşı olmak isteyen kişiler için aşıların ücretli olarak temini de mümkün hale gelebilir. Bu durumda işverenin aşının bedelini karşılayarak temin etmesi ve işçinin bir maliyete katlanmamasının sağlanması gerekir.

ÜRETİMİN SÜRMESİ İÇİN GEREKİYOR MU?

İşverenin işçiyi aşı olmaya zorlaması için gerekli bir diğer şart ise, yapılan işin niteliğinin aşı olmayı gerektirmesi. Bu kapsamda işyerinde virüs yükünün söz konusu olması, alınan tedbirlere rağmen işyerinde koronavirüsün yayılımının engellenememesi, üretimin ya da hizmetin devamının sağlanması ve işyerindeki işçilerin sağlığının korunabilmesi için aşının bir zorunluluk olması gerekiyor.

KABUL ETMEZSE NE OLUR?

İşverenin işçisini aşıya zorlayabilmesi için bütün şartların birlikte varlığı gerekiyor. Ancak buna rağmen işçi reddeder ve işveren iş sözleşmesini feshederse konu yargıya taşınır. Yargı bu ve buna ilave diğer kriterlere göre işçinin durumunu değerlendirerek feshin geçerli olup olmadığını karara bağlar. Bu kararla feshin geçerli bir fesih olarak değerlendirilmesi halinde işverenin işçiye kıdem ve ihbar tazminatlarını ödemesi gerekir. Mahkeme feshi geçerli bulmaz ve işçiyi işe iade ederse bu durumda işçi kıdem ve ihbar tazminatlarının yanında boşta geçen süre ücretine de hak kazanır.

Okan Güray Bülbül Akşam Gazetesi