Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu, sokak hayvanlarına yönelik önemli düzenlemeler içeren Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni kabul etti. Bu yeni teklif, hem sahipsiz hem de sahipli hayvanlar için bir dizi yeniliği ve değişikliği içeriyor.
Kanunda yapılan değişiklikler, insan, hayvan ve çevre sağlığının korunmasını vurguluyor. Yeni düzenlemeler, sahipsiz hayvanların statüsünü daha net bir şekilde tanımlamayı ve onların korunmasına yönelik önlemleri artırmayı amaçlıyor. Teklif, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmelerini zorunlu kılıyor. Bu sayede, sahipsiz hayvanların statüsü netleştirilecek ve bu konuda yaşanan belirsizlikler giderilecek.
Yeni düzenlemeye göre, hayvan bakımevlerinin tanımı da değiştirildi. Artık hayvan bakımevleri, Bakanlıktan izin alınarak kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği tesisler olarak tanımlanacak. Bu değişiklikle birlikte, hayvan bakımevleri dışında hayvan bakmanın, yasal sorumluluk alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olacağı ilkesi kabul edildi. Ayrıca, kanunun ilkeleri arasında yer alan “Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir.” ifadesi kaldırıldı.
Yeni düzenlemeler, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanları sahiplenmek isteyen kişilerin teşvik edilmesini ve bu kapsamda eş güdüm sağlanmasını hedefliyor. Yerel yönetimler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği yaparak sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakımını ve tedavisini sağlayacak. Ayrıca, hayvan bakımevlerine alınan hayvanlar, rehabilite edilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak ve Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek.
Bakımevine alınan köpekler için teşvik ve idari tedbirler de getiriliyor. İnsan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden, olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olan köpeklere, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun ötenazi hükümleri uygulanacak. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılacak.
Yerel yönetimler, sahipsiz köpeklere ilişkin iş ve işlemlerinde Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi kapsamında gerekli idari tedbirleri alacak. Hayvanlara yapılacak müdahalelerin sadece tıbbi gerekçelerle değil, kanunda yer alan diğer istisnai durumlarda da yapılabilmesi sağlanacak.
Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi veya bakımevinde barındırılan köpeklerin bakımevi dışında bir yere bırakılması yasak kapsamına alınacak. Bu sayede, sahipsiz hayvanların toplanması ve bakımevlerine götürülmesi konusundaki hükümlerin uygulanması ve yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmeleri sağlanacak.
İl Hayvanları Koruma Kurulu, sahipsiz hayvanların korunmasına yönelik çalışmaların yanı sıra insan, hayvan ve çevre sağlığını korumaya yönelik sorunları belirlemek ve bu sorunlara çözüm önerileri üretmekle de görevlendirilecek. Düzenlemeler, başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak desteğin kapsamını genişletecek. Bu destekler, bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak, ilaç, alet ve ekipman temin etmek, bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme faaliyetlerini yürütmek için sağlanacak.
Hayvanları korumaya yönelik hükümlere aykırı hareket eden veya sahiplendiği hayvanların bakımını ihmal eden kişilerin hayvan bulundurması yasaklanacak ve hayvanlarına el konulacak. Ayrıca, sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi durumunda verilecek idari para cezası artırılacak. Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk eden veya bakımevinde barındırılan hayvanı bakımevi dışında bir yere bırakanlara da ağır para cezaları uygulanacak.
Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz hayvanların korunması, bakımı ve rehabilitasyonu için hayvan bakımevleri kuracak. Bu belediyeler, hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için gerekli bütçe kaynaklarını ayıracak ve bu kaynakları başka amaçlar için kullanamayacak.
Son olarak, kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak. Yerel hayvan koruma görevlilerine ilişkin hükümler ise yürürlükten kaldırılacak. Muhalefet milletvekilleri, teklifin kabul edilmesine tepki gösterdi.