Nöbetçi Eczaneler
Görevde yükselmelerdeki sınavsız atamalara acilen müdahale edilmelidir
Sayıştay Başkanlığı, sınavsız görevde yükselme uygulamalarındaki suiistimallere raporlarında sıklıkla yer vermeye ve eleştirilerini art arda sıralamaya başlamıştır. Bu durum kamu kurumlarının görevde yükselme uygulamasında yaptığı suiistimalleri önleyecek yeni düzenleme yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
Belediyelerdeki sınavsız yükselmeler kısmen düzeltilmişti
Kamu personel yönetiminin istisnalar dışında en kötü uygulandığı kurumlar, belediyeler ve bağlı kuruluşlarıdır dersek herhalde abartma olmaz. Sayıştay raporlarına bakıldığında bu durum zaten açıkça görülmektedir. Bu nedenle buralarda uygulanan mevzuat yakın zaman içinde değiştirilmişti. Diğer kamu kurumlarında yaşananların da belediyelerden kalır yanı yoktur.
Özellikle hem kamu kurumlarında hem de belediyelerde görevde yükselme sınavına girmeden istisnai yöntemlerden yararlanılarak müdür kadrolarına atanma yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik ile belediyelerde bu durumun önüne kısmen de olsa engel olunmaya çalışılmıştır. Ancak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na görevde yükselmeye ilişkin yöneltilen sorulara bakıldığında sınavsız atamalar için kapı aralığı arandığı açıkça görülmektedir.
Daha önce Başkan Yardımcılığı yapan şef müdür olarak atanabilir mi?
Yönetmelik, 02.07.2020 tarihinde yürürlüğe girdikten sonra gelen soru belediyelerde sınavsız yükselmelerin nasıl devam ettiğini göstermektedir. Bir belediyenin yönelttiği bir soruda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi belediye başkan yardımcısı kadrosunda yedi ay görev yaptıktan sonra şef kadrosuna atanan personelin boş bulunan müdür kadrolarına sınavsız atamanın yolunun araştırıldığı görülmektedir.
Soruya verilen cevapta; “..Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde; mevzuata uygun olarak belediye başkan yardımcısı kadrosuna atanan ve bu kadroda en az altı ay süreyle görev yapanların, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin 19 uncu maddesine göre yönetim hizmetleri grubunda bulunan “müdür ve şube müdürü” kadrolarına atanabilecekleri, dolayısıyla yedi ay süreyle belediye başkan yardımcısı kadrosunda görev yaptıktan sonra şef kadrosuna atanan personelin yönetmelikte müdür kadrosu için belirlenen alt görevlerde çalışma süresi şartı hariç olmak üzere, aranan diğer özel şartları taşıması kaydıyla belediyenizde boş bulunan müdür kadrolarından birine atanabileceği değerlendirilmektedir” ifadelerini görüyoruz.
Görüleceği üzere, hala sınavsız yükselmenin yönteminin olup olmadığı araştırılıyor. Dolayısıyla yapılan düzenleme sınavsız atamayı sadece geciktirmiştir.
Değişiklik öncesinde bazı müdürlükler asansör olarak kullanılmaktaydı
Sınavsız olarak belediyelerdeki müdür ve şube müdürü kadrosuna atanmada zabıta müdürü ve itfaiye müdürü kadroları asansör olarak sıklıkla kullanılmaktaydı. Bu nedenle sınavsız olarak müdür ve şube müdürü kadrolarına atanmayı zorlaştırmak için sınavsız atanılan zabıta müdürü ve itfaiye müdürü kadrolarında en az iki yıl çalışma şartı getirilmiştir. Daha önce bu kadrolarda bir ay gibi çok kısa süre görev yapanlar sınavsız olarak müdür ve şube müdürü kadrosuna atanabilmekteydi. Adeta zabıta müdürü ve itfaiye müdürü kadroları asansör vazifesi görmekteydi. Yeni düzenleme kısmen de olsa bunun önüne geçmiştir.
Belediyelerdeki idari görevlere sınavsız yükselmeler merkezi kurumlarda aynen devam etmektedir. Ancak, şuana kadar bu konuda ciddi bir tedbir alınamamış ve genel yönetmelikteki istisnai düzenlemeler aynen devam etmektedir.
Akraba atamaları Etik Kurul Kararlarına yansımıştı
Bazı görevlerde bulunanların daha dikkatli olması gerekmektedir. Su başında bulundum gerekçesiyle testi doldurmaya çalışan çok fazla kamu görevlisine rastlanabilir. Önemli olan su başında bulunanların şeffaf yöntemlerle kaplarını dolduramayacak hale getirilmesidir. Bunun yolu da sistem kurmaktan ve şeffaflıktan geçmektedir. Gök kubbenin altında gizli saklı bir şeyin kalmayacağı bilinmelidir. Sadece yanlış işlerin ne zaman ortaya çıkacağını kimse bilemez. Dolayısıyla kamu görevlisi, yaptığı işin ortaya çıkması halinde utanması gerekiyorsa o işi yapmaması gerektiğini bilmelidir.
Kamu Görevlileri Etik Kurulu 07/03/2018 tarihli kararında önemli bir konuya parmak basarak kamu görevlilerinin atamalarda nasıl hareket etmesi gerektiğinin altını çizmişti. Ümit ederiz ki bu kararlar birçoklarına özellikle de akrabalarını dama taşı gibi tek tek idari görevlere dizenlere ders olur. Bu kararda; …Genel Müdürlüğü’nün terfilerde mevzuata uygun davranmadığı, görevde yükselme sınavı yapılarak şube müdürü kadrolarına asaleten atama yapmak yerine bu kadroların büyük kısmına liyakatsiz ve idarecilerin akrabası olan kişilerin vekaleten görevlendirildiği, 52 şube müdürü kadrosunun 45 tanesinin vekaleten ve tedviren yürütüldüğü, söz konusu Genel Müdürlüğün İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi Başkanı’nın kızının mevzuata aykırı şekilde şube müdürü olarak tedviren görevlendirildiği ifade edilmiştir.
Genel müdürlükten gelen bilgi ve belgelerde 52 şube müdürlüğünün 6’sının tedviren 39’unun vekaleten yürütüldüğü dolayısıyla söz konusu genel müdürlüğe vekaleten veya tedviren görevlendirme işleminin yaklaşık % 90’lık bir oran ile sürekli hale getirildiği tespit edilmiş olup, kariyer ve liyakat ilkeleri kamu personel rejimini düzenleyen 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’ndaki temel ilkelerindendir. Ayrıca 657 sayılı Kanun’un 86’ncı maddesinde yer alan vekaleten görevlendirmenin ancak belli koşullarda geçici ve istisnai hallerde başvurulabilecek bir yöntem olarak düzenlendiği, tedviren görevlendirmeye ise yasada yer verilmediği, dolayısı ile söz konusu genel müdürlüğün vekaleten ve tedviren atama yöntemini genel ve sürekli bir yöntem haline getirmesi 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 3. maddesinde belirlenmiş olan kariyer ve liyakat ilkeleri ile mezkur yönetmeliklere aykırılık teşkil ettiği anlaşıldığından genel müdür, kamu görevlileri; tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket ederler hükmüne aykırı bir işlemde bulunmuştur.
Görüleceği üzere, kapı aralık bırakılırsa birileri geçmeyi kendine hak görebilmektedir. Keşke utanma duygusu bu kadar yerlerde sürünmeseydi.
Belediyelerdeki sınavsız atamalar için getirilen altı ay sınırı çözüm mü?
Belediyelerdeki görevde yükselmeyi düzenleyen yönetmelik kapsamı dışındaki daha üst görevlerde bulunanların müdür ve şube müdürü olarak sınavsız atanabilmesi için de en az altı ay süreyle çalışmış olma şartı getirilmişti. Buna göre yönetmelik kapsamı dışındaki daha üst görevlerde en az altı ay bulunanların, alt görevlerde çalışma süresi şartı hariç olmak üzere, aranan diğer özel şartları taşımaları kaydıyla, yönetim hizmetleri grubu, araştırma, planlama ve savunma hizmetleri grubu ve hukuk hizmetleri grubunda gösterilen kadrolar ile unvan değişikliğine tabi kadrolara sınavsız, genel hükümlere göre atanabilmesi mümkün olabilecektir. Bu düzenleme öncesinde de üst düzey kadrolarda kısa sürede bulunmak müdür kadrolarına atanmak için yeterli olmaktaydı. Ancak, yapılan düzenleme sonrasında en az altı aylık çalışma zorunluluğu getirilerek sınavsız atanmanın devri azaltılmıştır. Özellikle belediye başkan yardımcılığı kadroları sınavsız olarak müdür kadrosuna atama için sıklıkla kullanılmaktaydı.
Elbette bu düzenlemeler sorunu kökten çözmemiştir. Ancak, sınavsız müdür atamaları oldukça zorlaştırılmış ve geciktirilmiştir. Muhtemeldir ki şimdi de belediyeler zabıta müdürü ve itfaiye müdürü kadrolarına asaleten atama yapıp vekaleten de belediyelerdeki müdür kadrolarına baktıracaklardır. Bundan sonra belediyelerdeki özel kalem müdürü kadrolarının da asansör kadro olarak sıklıkla kullanıldığını da göreceğiz. Zira bu kadrolarda belirli bir süre çalışma zorunluluğu da bulunmamaktadır. İyi de Sayıştay ve Etik Kurulu kararlarına yansıyan merkezi kurumlardaki sınavsız atamalar nasıl sonlandırılacak? Belediyeler yanlış yapar merkezi kurumlar yanlış yapmaz deme gibi bir durum da söz konusu değildir. Zira yaşananlar hiçte iç açıcı değil. Bu nedenle acilen görevde yükselmeyi düzenleyen genel yönetmelikte kapı aralıklarını tamamen kapatan, adalet ve eşitliği merkeze alan değişiklik yapılması gerekmektedir.
