Öğretmenler, alan sınavında başarısız

Nuran Çakmakçı

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürü Doç.Dr. Semih Aktekin, Türkiye Özel Okullar Derneği’nin Antalya’daki ‘Eğitimde Öngörüler’ sempozyumunda çok çarpıcı sonuçlar paylaştı. Doç.Dr. Aktekin, geçen yıl KPSS kapsamında yapılan Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) sonuçlarını açıkladı. Buna göre öğretmenliğe geçişte önemli sınavlardan biri olan ÖABT’de aday öğretmenlerin birçoğunun sınavlarda başarısız olduğu, 50 sorunun yarısını bile yapamadığı ortaya çıktı. Öğretmen adaylarının önemli bölümünün ciddi yetersizliğe sahip olduğu gözler önüne serildi.

2016 ÖABT’de en başarısız olan adaylar, lise matematik öğretmenleri. Bu adaylar, alanlarıyla ilgili 50 sorudan ortalama 9’unu ancak doğru cevaplayabildi. En başarılı olanlar ise 50 sorudan ortalama 32’sini doğru yapan Türkçe öğretmenleri.

Eğitim camiasında çok tartışılacak bu sonuçlar üzerine gözler bu öğretmen adaylarının mezun olduğu 4 yıllık eğitim ve fen- edebiyat fakültelerine çevrildi. Çünkü adayların birçoğu bu okullardan mezun. Eğitim fakültelerinde programlar genellikle yüzde 50 alan bilgisi becerileri, yüzde 30 öğretmenlik meslek bilgisi ve becerileri, yüzde 20 genel kültür derslerini içeriyor. Bu oranlar ve ders saatleri öğretmenlik dallarına göre farklılık gösteriyor.

Devlet okullarında öğretmenlik yapabilmek için sınava girenlerin çoğu eğitim fakültesi veya fen edebiyat fakültesinde okuyup formasyon alanlardan oluşuyor.

SORULARI EĞİTİM FAKÜLTESİ HOCALARI HAZIRLIYOR

Sınavlarda fen edebiyat mezunlarına göre eğitim fakültelerinin daha başarılı olduğu belirtiliyor. Ancak, onların da başarısı düşük. Sınav soruları eğitim fakültesi müfredatından, yine bu fakültenin öğretim üyeleri tarafından oluşturuluyor.

Eğitimciler, lisans düzeyinde alınan derslerin içerik ve nitelik yönünden gözden geçirilmesi gerektiği uyarısında bulunurken, “Şu an açıkta olan 1 milyon öğretmen adayının yarısı eğitim fakültesi çıkışlı değil. Bu noktada eğitim fakülteleri kadar, bu alanda öğretmen yetiştiren diğer fakültelerdeki eğitimin niteliği de göz önünde bulundurulmalı. Buradaki ders içeriklerine bakılmalı. Sadece eğitim fakültelerinin bu konuda başarısız olduğunu söylemek doğru olmaz” diyorlar.

HANGİ SINAVLARDAN GEÇİYORLAR

Öğretmen olabilmek için adaylar önce KPSS Genel Kültür ve Genel Yetenek Sınavı’na giriyor. Tüm lisans mezunları devlet memuru olmak için bu sınavda başarılı olmak zorunda. Öğretmen adayı daha sonra Eğitim Bilimleri Sınavı’ndan geçiyor. Branş ayrımı olmaksızın bütün adaylara aynı sorular soruluyor. Ölçme değerlendirme, gelişim psikolojisi, öğretim yöntem teknikleri, sınıf yönetimi gibi eğitim fakültesi müfredatına ait soruları adaylar yanıtlamak zorunda.

Adayların son girdiği sınav ise, ÖABT. Aslında 70’e yakın alan var. Ancak ÖSYM en çok talep gören branşlarla ilgili soru hazırlıyor. Sınav 17 branşta oluyor. Aday hangi branştan öğretmen olacaksa o alanda sınava giriyor. 50 sorunun 40’ı da branşla ilgili. Yani matematik öğretmenliği adayı matematikle, fizik öğretmeni de fizikle ilgili soruları yanıtlıyor. Her aday ayrıca ‘alan eğitimi’ diye nitelendirilen o alanın nasıl öğretileceğine yönelik yöntem tekniklerini içeren 10 soruyu da yanıtlamak zorunda.

Aday öğretmenler, bugüne kadar üç sınavın belli oranda yüzdeleri alınarak KPSS puanıyla atanabiliyordu. Bu yıl sistem değişti. Adaylar artık bu sınavlar sonrasında sözlü sınavına da girmek zorunda. Son atamalarda alınan KPSS puanında en yüksekten düşüğe göre 3 katı kadar aday sözlüye çağrılıyor. Yani 1000 tarih öğretmeni alınacaksa 3 bin aday sözlü sınava giriyor. Sözlü puanına göre ataması yapılıyor.

BİLİMSEL DEĞERLENDİRME YAPILMALI

Prof. Dr. Gölge Seferoğlu (Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan Vekili): Aday başarıları çeşitli değişkenler açısından incelenmeli. Böyle bir değerlendirme 2013 KPSS ÖABT sonuçlarıyla yapıldı. Araştırmada eğitim fakültesi mezunlarının diğer fakülte mezunu adaylarından daha başarılı olduğu görüldü. Sonuçların istihdam politikaları belirlenirken eğitim fakültesi mezunlarına öncelik verilmesi gerekliliğine işaret ettiği belirtildi. 1 milyon adayın bir kısmı eğitim fakültesi mezunu. En az yarısı ise kısa sürede verilen öğretmenlik sertifikası sahibi. 2016 KPSS ÖABT verileri adayların hangi kaynaktan geldiğini içeren çeşitli değişkenler açısından bilimsel olarak değerlendirilmeli.

DÜŞÜK PERFORMANSIN 3 NEDENİ VAR

Prof. Dr. Mustafa Özcan (MEF Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı): Öğretmen adaylarının sınavda düşük performans göstermesinin üç nedeni var. Birincisi, 1982’de Türkiye’de eğitim enstitüleri dönüştürülerek fakülte haline getirildi. Ancak akademik kadroları, eğitim içerikleri hazır değildi. Bu nilteliksizliği beraberinde getirdi. İkincisi, branşlarda öğretmenler ancak meslek yüksekokulları düzeyinde kendi alanlarında eğitim görebiliyor. Son olarak eğitim fakültesi müfredatı 2007’de güncellendi. Dünya çok değişti. Günümüze ve geleceğe uyacak bir eğitim içeriğini öğrencilerimize sunmalıyız.